Cursist
BEHANDELING VAN VROEGKINDERLIJK CHRONISCH TRAUMA EN DISSOCIATIE
3-daagse verdiepingscursus voor EMDR-therapeuten
door Mariëtte Groenendijk
Deze 3-daagse cursus is bedoeld voor EMDR-therapeuten die (willen gaan) werken met adolescenten en/of volwassenen die lijden onder de gevolgen van type 3 trauma. Type 3 trauma is vroegkinderlijk chronisch trauma wat heeft plaatsgevonden binnen de primaire hechtingsrelaties. Cursisten leren op een zorgvuldige manier traumabehandeling middels EMDR toe te passen bij cliënten met de volgende problematiek : complexe PTSS met dissociatieve symptomen, dissociatieve stoornissen en hechtingsproblematiek. Basiskennis over de gevolgen van traumatisering in de vroege jeugd, over (structurele) dissociatie en over diagnostiek van bovengenoemde stoornissen wordt bekend verondersteld. De boodschap is dat ook de ernstig en vroegkinderlijk getraumatiseerde cliënten met dissociatieve en comorbide stoornissen in aanmerking kunnen komen voor traumabehandeling middels EMDR en dat de resultaten hiervan veelbelovend zijn. Er wordt aangeraden om planmatig en doelgericht te werken en de behandeldruk redelijk hoog te houden. Tegelijkertijd is dat alleen haalbaar wanneer de problematiek goed begrepen en erkend wordt.
Dag 1 : de 1e fase van traumabehandeling bij CPTSS en dissociatieve stoornissen
In de inleiding komen de verschillende grondslagen waar de behandeling van structurele dissociatie op gebaseerd is aan de orde. Het gaat dan om de theorie van structurele dissociatie van de persoonlijkheid, de leertheorie waarin de behandeling opgevat kan worden als het overwinnen van de verschillende trauma-gerelateerde fobieën, de gehechtheidstheorie, de handelingspsychologie van Janet, en de neurobiologische effecten van vroegkinderlijke chronische traumatisering. Ook de stand van wetenschap en praktijk en andere visies en methodieken passeren de revue.
Op de 1e dag leren de cursisten psycho-educatie te geven, niet alleen over de relatie tussen traumatisering en de huidige klachten, en over hoe dissociatie ontstaat, maar ook over wat de traumabehandeling inhoudt en op welke manier naar traumaverwerking toegewerkt zal worden. Het belang van de 1e fase zal toegelicht worden middels een interview met een cliënt. Verder wordt geleerd hoe de coping verbeterd kan worden met PTSS-symptomen en met dissociatieve symptomen en leren zij welke vaardigheden de draagkracht van de cliënt kunnen vergroten zodat de EMDR meer kans van slagen heeft (o.a. affectregulatie, interpersoonlijke vaardigheden, veiligheid in het dagelijkse leven). Specifieke aandacht zal er zijn voor het onder controle krijgen van zelfdestructief gedrag. Cursisten leren welke interventies co-bewustzijn en interne samenwerking (en aansturing) stimuleren bij cliënten met dissociatieve delen, zodat voldoende integratieve capaciteit ontstaat voor succesvolle traumaverwerking. Waar nodig kunnen in het kader van deze voorbereiding op de traumaverwerking al EMDR deel-technieken ingezet worden, en enkele daarvan (o.a. resourcing, tip of the finger strategy, EMD(R) gericht op de interne fobieën) komen uitgebreider aan de orde . Er wordt veel stof behandeld deze dag maar er zal ook kort geoefend worden en aan het eind van de dag volgt een film van EMDR bij iemand met AGDS waarin duidelijk wordt wat het profijt is van fase 1 werk. Handige overzichten van subdoelen per fase en tools zullen worden uitgereikt op papier.
Dag 2 : de fase van traumaverwerking bij CPTSS en dissociatieve stoornissen ; hoe EMDR toe te passen
De 2e dag start met fase 2a waarin het gaat over het ordenen/clusteren van traumatische herinneringen, over het plan van aanpak voor het EMDR-traject en het maken van een risico-taxatie. Indicatiestelling en timing zullen uitgebreid aan bod komen. De overgang naar de traumaverwerking kan gemarkeerd worden met een proef-EMDR op een minder beladen target. Vervolgens gaat het in fase 2b over het EMDR-traject in de traumaverwerkingsfase bij deze doelgroep en wel over wat traumaverwerking precies vereist/inhoudt en hoe de EMDR, gericht op targets van seksueel misbruik en fysieke mishandeling, uit te voeren en vol te houden. Het standaard EMDR-protocol wordt afgestemd op de dissociatieve problematiek en hierbij is veel aandacht voor mogelijke strategieën (welke dissociatieve delen wanneer, waarom en hoe te betrekken bij de EMDR-sessies) en voor de cognitive interweaves. Dit wordt gedemonstreerd m.b.v. een uitgebreide video waarop EMDR wordt toegepast bij een cliënte met DIS. Ook andere vormen van fase 2 werk zoals geleide synthese en de 'progressive approach' (Gonzalez en Mosquera) komen kort aan bod. Verder gaat het in fase 2b over cognitieve herstructurering en het overwinnen van de fobie voor de onopgeloste hechting aan de dader.
Dag 3 : traumabehandeling bij CPTSS en dissociatieve stoornissen én hechtingsproblematiek, toegespitst op het hanteren van de therapeutische relatie en verwerking van het hechtingstrauma, en aandacht voor fase 3 en de persoon van de therapeut
De 3e en laatste dag staat de therapeutische relatie centraal. Cursisten leren over de herkomst en impact van hechtingsproblematiek, met name gedesorganiseerde hechting (toegelicht middels een interview met een cliënt) en hoe dit constructief te hanteren en faseren in de werkrelatie. Vele praktische tips voor de therapeut worden aangereikt en er zal ook worden geoefend. Hechtingstraumata herhalen zich vaak middels re-enactments in de overdrachtsrelatie met de therapeut en daarbij kan EMDR (in fase 2c), naar de ervaring van de docent, zowel ingezet worden op de targets (emotionele verwaarlozing/mishandeling) uit het verleden, als op de triggers welke zich binnen de psychotherapeutische overdrachtsrelatie in het hier en nu voordoen. De overdracht kan ook bewerkt worden middels interventies uit de TFP (transference focused therapy). Op deze manier is het mogelijk om de cliënt te helpen op te schuiven richting een minder onveilige hechtingsstijl. Een en ander zal gedemonstreerd worden met de presentatie van een casus waarin middels EMDR én hechtingswerk in de overdrachtsrelatie het oorspronkelijke hechtingstrauma langzaam maar zeker wordt overwonnen. Fase 3 wordt opgedeeld in 3 subfases vanwege de vele doelen waaraan dan nog gewerkt moet worden. Denk aan verdere fusies tussen dissociatieve delen, gevolgd door integratie van de persoonlijkheid, rouw, het overwinnen van fobieën voor het gewone leven en onthechting van de therapeut. Op het laatst van de dag staat de persoon van de therapeut centraal met aandacht voor het proces van 'vicarious traumatisation', met handreikingen aangaande tegenoverdracht en met de vereiste randvoorwaarden voor dit bijzondere maar ook pittige werk. Aan het eind van de 3e dag is er de mogelijkheid om onderling regionale netwerkjes te vormen voor onderlinge intervisie, collegiaal overleg of doorverwijzingen.
Praktische informatie
De cursus bestaat uit 3 cursusdagen en wordt in zijn geheel gevolgd. De cursus is toegankelijk voor EMDR-therapeuten die de vervolgcursus hebben gedaan. Enige kennis van psychotherapie maakt de cursus makkelijker te volgen.
De cursus is geaccrediteerd met 18 punten door de VEN (7 smal en 11 breed). De cursus is geaccrediteerd met 20 punten door de VGCT. De cursus is geaccrediteerd met 21 punten door de FGZPt voor specialisten. De cursus heeft nu 11x gedraaid en is steeds als zeer goed beoordeeld.
Cursusdata/locatie : Cursusdata zijn 6, 14 en 23 mei 2025. De dagen zijn van 9.30 tot 17.30. De cursus wordt gegeven in Garderen op de Noord West Veluwe (mooie omgeving !) in Bilderberghotel Groot Heideborgh. Het is mogelijk om vooraf of aansluitend in het hotel te dineren en/of te overnachten, en er is ook wellness. Neem dan zelf contact op met het hotel.
Kosten cursus: 885 euro inclusief uitgebreide lunch, thee en koffie en incl 21% btw. (Annuleren kan tot 6 weken van te voren kosteloos, tot 3 weken van te voren wordt de helft van het bedrag geretourneerd en bij nog latere annulering wordt 25% geretourneerd).
Aanmeldingsprocedure : Aanmelden via het inschrijfformulier cursus op deze website onder 'Aanmelden' in de menubalk en door betaling van 885 euro op IBAN NL85INGB0005725176 t.n.v. De Binnenkijk o.v.v. je naam en 'cursus '.
Aanbevolen (maar niet verplicht) literatuur :
- 3 artikelen uit het EMDR-Journal, te downloaden op deze website (zie 'Downloads')
- hfdstuk over EMDR bij complex trauma uit praktijkboek EMDR
- hfdstuk 'Casus 14 : Ik ben goed !, een cliënte van 55 jr met DIS uit het casusboek EMDR
- 'Omgaan met traumagerelateerde dissociatie' - Boon, Steele en van der Hart
- 'Het belaagde zelf' - van der Hart, Nijenhuis en Steele
- 'Overdracht en tegenoverdracht bij vroegkinderlijke traumatisering' - Nelleke Nicolai, Tijdschrift voor psychotherapie, jaargang 34 nr 6
- 'Trauma and the therapist' - Pearlman and Saakvitne
Informatie over de docent
Docent is Mariëtte Groenendijk. Zie voor haar kwalificaties, huidige werkzaamheden en publicaties informatie elders op deze website.
Ervaring werk : tot eind 2013 werkzaam geweest als teamleider van een topreferent traumacentrum, een transmurale intensieve behandelsetting voor cliënten met CPTSS en dissociatieve stoornissen. Aldaar ééndaags groepsbehandelprogramma voor cliënten met DIS opgezet. Behandelervaring met dissociatieve stoornissen is ruim 30 jaar. Actief betrokken bij de ontwikkeling van de zorgstandaard voor dissociatieve stoornissen onder de vlag van het Trimbos-instituut (nu Akwa) en voorheen bij de richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van dissociatieve stoornissen.
Ervaring onderwijs : in de studie psychologie het bijvak 'didactische vaardigheden' inclusief stage als docent, met goed gevolg behaald. Sinds 2007 verzorging van workshops, lezingen en video-demonstraties over diagnostiek en behandeling van CPTSS en dissociatieve stoornissen, EMDR bij dissociatieve stoornissen, behandeling van ernstige hechtingsproblematiek en intensieve multidisciplinaire behandeling van cliënten met ernstige trauma-gerelateerde problematiek. Congres-presentatie : verzorgen van de pre-conference day op het Europese Congres van de ESTD (European Society for the Study of Trauma and Dissociation) getiteld : 'how to plan and perform a structured trauma-treatment (including EMDR) with complex trauma-related disorders' in april 2016. Bijdragen aan eerdere EMDR-congressen en eendaagse workshops in het buitenland.